Przewodnik

Rynek Główny

Największy średniowieczny plac Europy powstał na przecięciu starych szlaków handlowych w 1257 r. na planie kwadratu o bokach nieznacznie przekraczających 200 m. Rynek Główny i sieć ulic tworzących Stare Miasto wytyczono podczas lokacji miasta na prawie magdeburskim. Zastosowano wówczas charakterystyczny układ szachownicowy. Z każdej pierzei Rynku wychodzą trzy ulice, jedynie ulica Grodzka, biegnąca w miejscu starego szlaku handlowego, pozostała ukośna. Odstępstwo od symetrii było wynikiem usytuowania stojących tu już budowli: kościołów Mariackiego i św. Wojciecha. Krakowskie Stare Miasto i jego centrum, czyli Rynek Główny, w 1978 r. wpisano na listę UNESCO jako jeden z pierwszych 12 obiektów na świecie.

Do dziś na Rynku przetrwały usytuowane centralnie Sukiennice (dawniej i współcześnie miejsce handlu oraz oddział Muzeum Narodowego w Krakowie), malutki kościółek św. Wojciecha, samotna wieża wyburzonego w XIX w. ratusza i jeden z symboli Krakowa – kościół Mariacki, z charakterystycznymi strzelistymi wieżami i monumentalnym ołtarzem Wita Stwosza. 

Do zatrzymania się na chwilę zachęca otaczający Rynek pierścień kawiarnianych i restauracyjnych ogródków. Niektóre działają cały rok, od rana do późnego wieczora. Charakterystyczne dla centrum Krakowa są także kawiarnie i kluby działające w piwnicach. Często można w nich wysłuchać koncertu – z reguły jazzowego, bo Kraków uchodzi za stolicę polskiego jazzu. Rynek jest tradycyjnym miejscem spotkań: krakowianie umawiają się „pod Adasiem”, czyli pod pomnikiem Adama Mickiewicza. Nieodłącznym elementem lokalnego kolorytu są również kramy kwiaciarek, dorożki i gołębie.

Stare Miasto

Układ Starego Miasta w dużym stopniu decyduje o atmosferze Krakowa. Za ścisłe centrum przyjęło się uważać przestrzeń zamkniętą pierścieniem Plant – miejskiego parku ciągnącego się w obie strony od Barbakanu po wzgórze wawelskie. Planty powstały w XIX w. w miejscu zburzonych miejskich murów obronnych. Wewnątrz, na stosunkowo niewielkim obszarze o wymiarach 1500 na 800 m, gdzie niemal każdy budynek jest zabytkiem, mieści się kilkanaście kościołów, dziesiątki muzeów i galerii, teatry, kina, księgarnie i antykwariaty, setki kawiarni, restauracji, pubów i całe ulice sklepów. Wobec takiego zagęszczenia obiektów, turystów często zaskakuje wielkość aglomeracji krakowskiej, liczącej blisko 1,5 mln mieszkańców (samo miasto liczy około 800 tys.).

Ograniczenie przestrzenne centrum miasta ułatwia jednak zwiedzanie. Najdłuższa linia prosta, którą można wytyczyć w obrębie Plant, niemal dokładnie pokrywa się z Drogą Królewską – najstarszą i bodaj najbardziej znaną trasą turystyczną. Wyznaczona została wzdłuż szlaku królewskich wjazdów, koronacji, pogrzebów i procesji, a prowadzi od kościoła św. Floriana przy placu Matejki, przez Bramę Floriańską, Rynek Główny, Grodzką i Kanoniczą do zamku królewskiego na Wawelu. Idąc tym szlakiem turysta może więc zobaczyć najbardziej wyjątkowe, a przy tym reprezentatywne punkty miasta. To poniekąd Kraków w pigułce.

Wawel

Wzgórze wawelskie to dawny ośrodek władzy: książęcej, biskupiej i królewskiej. Jednak pierwsze ślady ludzkiej obecności na Wawelu pochodzą sprzed kilkudziesięciu tysięcy lat – wapienne wzniesienie nad rzeką zapewniało doskonałe schronienie. Legenda głosi, że u podnóża zagnieździł się smok, którego sprytem pokonał szewczyk. Do tej opowieści nawiązuje pomnik smoka, stojący przed Smoczą Jamą u stóp Wawelu. Rzeźba jest zasilana gazem, bestia zieje więc prawdziwym ogniem.

Na planie miasta widać, że teren objęty murami zamku jest porównywalny z powierzchnią Rynku Głównego. Zwiedzanie znajdującego się na Wawelu kompleksu budowli zamkowych i sakralnych to obowiązkowy punkt wszystkich wycieczek. Do wzgórza dochodzi się zwykle ulicą Kanoniczą – jedną z najstarszych i najpiękniejszych ulic Krakowa. Od stuleci niezmieniona, nadal tętni życiem. U góry, w zamkowych wnętrzach czekają wystawy, które koniecznie należy zobaczyć: królewskie komnaty, kolekcja wschodniej sztuki i trofeów wojennych, unikatowy zbiór flamandzkich arrasów, a także archeologiczne odkrycia świadczące o ponadtysiącletniej obecności chrześcijaństwa na ziemiach polskich.

Kazimierz

Mapy centrum Krakowa, obok obszaru zamkniętego Plantami, obejmują również Kazimierz – dawniej odrębne miasto, a obecnie dzielnicę stanowiącą jedną z największych atrakcji turystycznych. Przez wieki było miejscem zamieszkania ludności żydowskiej.

Kluczem do zrozumienia dzisiejszej popularności Kazimierza jest jego niezwykła, odwieczna tolerancja: w tym miejscu od wieków funkcjonowały zgodnie dwa narody i dwie wielkie religie – to tutaj niedaleko od synagog wyrosły kościoły św. Katarzyny i Bożego Ciała, zaś celem procesji w dniu św. Stanisława jest kościół oo. Paulinów na Skałce.

Po tragedii II wojny światowej i eksterminacji Żydów przez nazistowskiego najeźdźcę Kazimierz opustoszał i przez dziesięciolecia popadał w ruinę. O rozwoju tej części miasta przesądziły zmiany ustrojowe po 1989 r. Kazimierz znalazł się na ekranach kin dzięki Stevenowi Spielbergowi, który tutaj kręcił nagrodzoną licznymi Oscarami „Listę Schindlera”. Sławny na cały świat jest również Festiwal Kultury Żydowskiej, organizowany od początku lat 90. XX w. W jego ramach odbywają się koncerty, warsztaty, wykłady i wystawy. Dzisiaj można już mówić o odrodzeniu i o nowym obliczu dzielnicy. W kawiarniach, klubach i galeriach zbierają się wszyscy ci, dla których Rynek i okolice stały się zbyt „turystyczne”. Każdy odkrywa dla siebie niezwykły charakter Kazimierza – z ekskluzywnymi hotelami i restauracjami sąsiadują wciąż pracownie rzemieślnicze oraz sklepiki lokalnych twórców.

Żeby tego doświadczyć, warto wybrać się na spacer w okolice placu Wolnica, ulicą Józefa, zwiedzić ulicę Szeroką. Kazimierz jest też miejscem szczególnie cenionym przez wszystkich miłośników antyków i staroci. Tutaj, na placu Nowym odbywają się targi staroci.

źródło: krakow.pl